İNSAN VE KİŞİLİK
YAPILARI
İnsanlar bilgiyi etkin bir şekilde biliçli ve
bilinçsiz bir şekilde kullanır. Geçmişte yaşadıkları olaylar,durumlar ve
tecrübeler kişinin benliğinde kişi fark etmese bile yer eder. Böylece hayatı
boyunca farkında olmadan az veya çok geçmiş tecrübelerinden etkilenir. Bu
dünyanın genelinde sosyal normlara göre değişiklik gösterir. Kişilerin
bulundukları kültürlerde belli şemalar onların benliğine işler ve kişilerin
kararlarında şemaların yeri oldukça büyüktür. Ancak kişi farklı bir kültürün
olduğu yere gittiğinde, gittiği yerdeki şeyler hakkında kafasında önceden belli
şemalar oluşturmuşsa ve kafasındakilerle örtüşmüyorsa yeni bulunduğu ortam.
Kişinin şemalarını yeniden şekillendirmeye başlatacaktır.Yeni bulunduğu ortamda
gördükleri adaptasyon süresi sonucunda kafasında yeni ve tutarlı bir şema
oluşturur.
Bizler kişilik analisti yaparken bilmediğimiz
şeyler hakkındaki şemalarımızdan kurtulmalıyız. Yoksa ön yargılarımız objektif
bakış açımızı etkiler ve buda yanlış bir analist yapmamıza sebep olur. Herhangi
bir şey hakkında pek çok kaynak olabilir ve bu kaynakların kendince doğruluk
payı olabilir ancak bütüne baktığımızda tamamen doğru olmayabilir. Basitçe
demek gerekirse pastanın etrafı çikolatayla kaplı olabilir bunu görürüz ve
algılayabiliriz ama bu içininde çikolatalı olcağı anlamına gelmez. Ayrıca
tecrübelerimizin ve bildiklerimizin bizi ne kadar etkilediğide önemlidir.
Örneğin,hiç bir doktor sigara için demez ancak sigara içen doktorlar vardır. Fakat
akciğer ameliyatlarına giren bir doktor
bizzat akciğerleri gördüğü için ve sigaranın etkilerini bizzat gözleriyle gördüğü
için. O alandaki tecrübe sahibi doktorlarda sigara içme oranı oldukça düşüktür
diğer doktorlara göre. Bundan şunu çıkarabiliriz olaylara verdiğimiz tepkilerde
bizzat tecrübelerimizin ve görerek öğrendiklerimizin rolü oldukça büyüktür.
Bir analistte bulunması
gereken temel özelliklerden bahsetmek gerekirse öncelikle sistematik
düşünebilmelidir, analist yapacağı konuyu bütün olarak görüp parça olarak ele
almalıdır böylece parçalarda daha ayrıntılı araştırma yapabilir ve iyi analist
edebilir. Tabi bunları iyi yapabilmesi için yukarda bahsettiğim şey olan
şemaları göz önünde bulundurmalıdır ve yanlış şeylerden etkilenmemelidir.
Gerektiğinde farklı açılardan analist yapmaya çalıştığı şeyi incelemelidir.
Farklı uzmanların bakış açısından da yardım alabilir ve kendi bakış açısıyla
kıyaslayıp daha doğru olana karar verebilir. Bilgi toplama kaynaklarına dikkat
etmelidir. Hipotezlerini iyi test etmelidir. Analizinde bulunmak istediği şey
hakkındaki makaleleri araştırmaları dikkate almalıdır ve gerekiyorsa onlarıda test
etmelidir. Ulaşmış olduğu sonuçlar analiz yapacağı konuyu daraltır böylece
gereksiz şeylerden kurtulmuş olur buda büyük bir zaman kazancına sebep
olacaktır. Pek çok hipotez yerine en güvendiği hipotezleri farklı bakışlarla
test edebilecektir ve ulaşacağı sonuç daha doğru olacaktır. Ayrıca yapmış olunacak
araştırma farklı zamanlarda düşünülmelidir böylece her hangi bir şeyin etkisi
varsa önceki sonuçlarla karşılaştırılıp zaman aralığındaki farklardan doğan
sonuçların sebepleri düşünülebilir.
Tüm bunları sistemli
bir şekilde yapsak bile %100 doğru olacak diye bir şey yoktur. Yoksa ulaştığımız
tüm bilgileri doğru olarak kabul etmemiz gerekirdi. Bilgi domino taşı gibidir
sürekli yığılarak ilerler ve bir öncekini çürütebilir ve yeni bir ışık olabilir
yada tam terside olabilir. Önemli olan bir şey varsa oda ilk önce oyunun
kurallarını bilmeliyiz. Elimizden gelen neyse onu ortaya koymalıyız ve şunu çok
iyi bilmeliyiz insan oğlu etkilenen bir varlıktır. Çevresinden sürekli iyi veya
kötü bir şekilde etkilenir ve yaşamı boyunca tecrübe ettiği şeyler onun
benliğinde iz bırakır. Bir gün geçmiş tecrübelerinin etkisiyle farkında olmadan
yaptığı şeyleri doğru sanıp geçmişin bıraktığı iz yüzünden yanlış kararlar
alınabilir. Bunları en aza indirmek için analitik bir şekilde her şeyi
yorumlamamız ve geçmişin etkisini en aza indirmemiz gerekir daha iyi bir
analitik düşünce için.
Bu yazı asistan kanalına aittir izinsiz kullanılamaz
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder